Selamlık

Osmanlı sivil mimarisinde Selamlık, misafirlerin ağırlandığı ve kabullerin yapıldığı yerdir. Özellikle büyük konaklarda ve saraylarda, toplantıların yapıldığı yer olma özelliğini alır. Doğubayazıt’ta İshak Paşa Sarayı'nda da elçiler ve yabancı heyetler kimi zaman yemekli toplantılarla ağırlanıyor, hatta geceyi divan odalarında geçirebiliyorlardı.  

Selamlık’ın, erkeklerin toplandığı yer anlamı da var. Bu açıdan haremle ikili karşıtlık kuruyor . Ama bu karşıtlıkta üstünlük erkekten yana: Aileden kadınlar selamlık’a giremezken, erkek aile üyeleri Harem’e girebilirlerdi.

Devlet işlerinin yürütülmesi için Eyalet Paşalarının da birer divanı vardı. İstanbul’daki kubbe altı vezirlerinin yerini buralarda yerel köy ve kasaba kadıları alırdı.

Divan salonunun avluya açılan alt sıra beş penceresi, pencereler arasındaki sütun başlarına sağlı-sollu oturan kemerlerle, cephede bir tür revak görüntüsü oluşturuyor.

Nişlerin kemer tablalarında madalyonlar; çerçevelerde de sekiz kollu yıldız motifi var. Bu pencerelere karakterini veren bu ikisi.

Pencerelerin bir özelliği de, ışığı fazla soğuğu az alması için pencere şevlerinin iç cephede genişletilmiş olması. Bu, Doğu Anadolu’da yaygın olarak kullanılan bir teknik.

Cephelere karakterini veren, pencerelerdir. Özellikle selamlığın avluya bakan pencereleri ile haremin dışa bakan pencereleri. Duvar kalınlıkları bazı yerlerde 2 m.yi bulduğu için bazı pencereler dış cephelerde çökertilmiş, iç cephelerde derin nişler içine yerleştirilmiştir.

Charles Texier, 1830 :”Ziyaret ettiğim salon seramikler, emayeden yapılmış dekor ve çeşitli çiçek motifleriyle boyanmış renkli panolar, her şeyden önce fantezi kuşların uçtuğu tavan dekoru bende bir sevinç yarattı. “

O dönemde olduğu gibi bugün de Doğubayazıt sazlıkları nadir görülen kuş türleri yanında bir çok yaban hayvanın barındığı Anadolu’nun en önemli kuş alanlarından biri... Fransız araştırmacının yüreğine sevinç veren tavan dekoru, 1828’de Rus topları ile kısmen yıkıldı